Σχετικά με τη διαμάχη Μερλίνο-Μαλατέστα

Με αφορμή ένα μεταφραστικό λάθος

Στην Ευτοπία του Ιουλίου του 2000 (τεύχος 5ο) δημοσιεύσατε ένα κείμενο του Ιταλού Amedeo Bertolo με τίτλο ''Η Δημοκρατία και πέρα από αυτή'', που το μεταφράσετε από το περιοδικό Democracy and Nature. Το κείμενο αυτό έχει δημοσιευθεί για πρώτη φορά στο ιταλικό περιοδικό Volonta το Δεκέμβριο του 1994 και ο ακριβής τίτλος του ήταν ''Πέραν της Δημοκρατίας. Η Αναρχία''.
Στη σελίδα του περιοδικού σας γράφετε: ''ο Francesco Saverio Merlino, ο οποίου ήταν αναρχικός στη δεκαετία του 1890 και αργότερα μετακινήθηκε προς τον ελευθεριακό και στη συνέχεια το φιλελεύθερο σοσιαλισμό, έγραψε ότι ''η κυβέρνηση όλων είναι η κυβέρνηση κανενός''. Η μετάφραση είναι εσφαλμένη και έτσι δημιουργούνται προβλήματα σχετικά με την πραγματική πορεία του Μερλίνο. Δίνεται η εντύπωση ότι έγινε αναρχικός τη δεκαετία του 1890, ενώ είχε πλουσιότατη αναρχική δραστηριότητα πολύ πριν. Επίσης παρέχεται η εντύπωση ότι μετά τη ρήξη του με τον αναρχισμό και ιδιαίτερα με τον Μαλατέστα είχε κι άλλη μετάλλαξη από τον ελευθεριακό στο φιλελεύθερο σοσιαλισμό, ενώ είχε απλώς μια δική του θεώρηση του ελευθεριακού σοσιαλισμού.
Όπως είδα, για τη συγκεκριμένη μετάφραση δεν ευθύνεται το περιοδικό σας αλλά ο μεταφραστής του Democracy and Nature που μετέφερε το κείμενο από τα ιταλικά στα αγγλικά. Η σωστή μετάφρασή του είναι: ''o Francesco Saverio Merlino, αναρχικός μέχρι τα τελευταία, περίπου, χρόνια, της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα και αργότερα κάτι μεταξύ ελευθεριακού σοσιαλιστή και φιλελεύθερου σοσιαλιστή, έγραψε...''
Εν συντομία, η πορεία του Merlino ήταν η εξής: γεννήθηκε στη Νάπολη το 1856. Έγινε αναρχικός από τα φοιτητικά του χρόνια, ανέπτυξε πλούσια δράση και κυνηγημένος απ΄ τις αρχές έφυγε για την Αγγλία το 1884. Το 1894 επέστρεψε κρυφά στην Ιταλία αλλά συνελήφθη και φυλακίσθηκε για δύο χρόνια. Μέσα στη φυλακή, άρχισε να βλέπει με αναθεωρητικό μάτι τον αναρχισμό και το 1897 απομακρύνθηκε απ΄ αυτόν, υιοθετώντας μια θεώρηση ελευθεριακού σοσιαλισμού. Ξεκίνησε μια έντονη διαμάχη με τον Μαλατέστα που αφορούσε την αναρχική λογική της αποχής από τις εκλογές (astesionism), τη σχέση της δικτατορίας και του φιλελεύθερου αστικού καθεστώτος, το ζήτημα της μειοψηφίας και της πλειοψηφίας, για να αναφέρω τα σημαντικότερα σημεία της διαμάχης. Τα κείμενα της διαμάχης του Μερλίνο με τον Μαλατέστα δημοσιεύθηκαν στην Ιταλία για πρώτη φορά το 1949 με τίτλο Αναρχισμός και Δημοκρατία (''Anarchismo e Democracia''). Για ένα διάστημα ακόμα, συνδέθηκε με το σοσιαλιστικό κόμμα αλλά απογοητευμένος κι απ΄ αυτό, από το 1907 και μετά, ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη δικηγορία. Μάλιστα, σε μια δύσκολή, από απόψεως καταστολής περίοδο, ήταν ο δικηγόρος του αναρχικού Gaetano Bresci που το 1900 εκτέλεσε το βασιλιά της Ιταλίας Umberto τον Α'.

Γιάννης Καρύτσας